Huwelijkse voorwaarden èn borrelpraat!

Zo ongeveer op elke verjaardag en bij elke borrel wordt het onderwerp aangesneden als men hoort dat je familierecht advocaat bent; huwelijkse voorwaarden. Iedereen heeft er wel een mening over. En erg vaak wordt er ‘stoer’ verkondigd dat iemand huwelijkse voorwaarden heeft, want je zou alles maar moeten delen in het geval het mis gaat. Hierna zal worden uitgelegd waarom deze conclusie in praktijk te snel wordt getrokken.

Gemeenschap van goederen
Alvorens in te gaan op het onderwerp huwelijkse voorwaarden, eerst even een uitstapje naar de gemeenschap van goederen. In veel gevallen willen mensen toch echt niet alles delen in het geval sprake is van een echtscheiding. Op dit moment is het zo dat wanneer er geen huwelijkse voorwaarden zijn opgemaakt voorafgaand of tijdens het huwelijk, sprake is van een algehele gemeenschap van goederen (op de eventuele wetsvoorstellen met betrekking tot dit onderwerp zal niet worden ingegaan). Vanaf het moment dat partijen zonder huwelijkse voorwaarden gaan trouwen, worden door de gemeenschap van goederen alle vermogensbestanddelen en schulden van beide partijen ‘opgezogen’. Hierop zijn uitzonderingen mogelijk, bijvoorbeeld een schenking of erfenis onder uitsluitingsclausule of bijvoorbeeld een letselschade uitkering die is verknocht. Al het overige valt in beginsel in de gemeenschap van goederen.

In het geval mensen gaan scheiden en er is sprake van een gemeenschap van goederen, dan dienen partijen in beginsel alle aanwezige vermogensbestanddelen bij helfte te delen. Voor wat betreft schulden geldt dat partijen in beginsel elk voor de helft draagplichtig zijn. Men zou dit kunnen voorkomen door huwelijkse voorwaarden te laten opmaken.

Huwelijkse voorwaarden
Huwelijkse voorwaarden kunnen wat inhoud betreft erg van elkaar afwijken. Daarom is de conclusie dat als men huwelijkse voorwaarden heeft bij echtscheiding niets hoeft te worden afgerekend, veel te snel getrokken. Verschillende vormen van huwelijkse voorwaarden worden hierna besproken.

Koude uitsluiting
Wanneer partijen trouwen onder huwelijkse voorwaarden met koude uitsluiting, blijft al het vermogen gescheiden, evenals de schulden. Partijen hebben tijdens het huwelijk enkel een onderhoudsverplichting jegens elkaar op grond van de wet.

Beperkte gemeenschap
Een andere vorm van huwelijkse voorwaarden is de beperkte gemeenschap. Partijen kunnen overeenkomen dat bepaalde goederen gemeenschappelijk worden. Zo kan er bijvoorbeeld een beperkte gemeenschap van woonhuis en inboedel worden overeengekomen in de huwelijkse voorwaarden. Dit houdt in dat, ongeacht van wie de woning of inboedel is, deze woning en de inboedel gemeenschappelijk is. Indien partijen uit elkaar gaan, dient de beperkte gemeenschap te worden gedeeld.

Een andere vorm van een beperkte gemeenschap kan zijn de gemeenschap van vruchten en inkomsten. Alles wat partijen gedurende het huwelijk ontvangen wordt dan geacht gezamenlijk te zijn, maar bijvoorbeeld het spaargeld dat voor het huwelijk is opgebouwd maar waar tijdens het huwelijk rente over wordt ontvangen, valt er dan buiten, terwijl de rente wel geacht wordt gezamenlijk te zijn.

Verrekenbedingen
Dan zijn er nog de verrekenbedingen, het periodiek verrekenbeding en het finaal verrekenbeding. In huwelijkse voorwaarden met een koude uitsluiting (maar ook in andere vormen) kan een periodiek verrekenbeding voor overgespaarde inkomsten worden opgenomen. Dit houdt in dat in principe alle vermogensbestanddelen gescheiden blijven, maar dat partijen aan het einde van het jaar over en weer de helft van hun inkomsten na aftrek van de kosten van de huishouding, delen.

In de praktijk zijn er maar weinig echtparen met een periodiek verrekenbeding die daadwerkelijk jaarlijks met elkaar afrekenen. Dit heeft echter grote gevolgen in het geval partijen gaat scheiden. De wet zegt in beginsel namelijk in artikel 1:141 lid 3 BW dat wanneer echtgenoten niet hebben voldaan aan de jaarlijkse verrekening er een vermoeden bestaat dat al het aanwezige vermogen van partijen gevormd is door hetgeen verrekend had moeten worden. Indien dat vermoeden niet kan worden weerlegd, moet alsnog alles dat aanwezig is worden verrekend op 50/50 basis. Men spreekt hier van verrekening en niet van verdeling.

Finaal verrekenbeding
Ook wordt in de praktijk in veel huwelijkse voorwaarden een finaal verrekenbeding opgenomen (al dan niet in combinatie met een periodiek verrekenbeding). Een finaal verrekenbeding is een bepaling in de huwelijkse voorwaarden waarin partijen afspreken dat in het geval ze overlijden of scheiden, er wordt afgerekend alsof ze in gemeenschap van goederen gehuwd waren. In veel gevallen wordt overeengekomen dat alles wat door erfrecht of schenking is verkregen, in het geval van een echtscheiding sprake is, daarbuiten valt.

Finale verrekening houdt dus in dat partijen in het geval van een echtscheiding een overzicht maken van al het aanwezige vermogen en alle aanwezige schulden. Indien er meer vermogen van de ene partner staat, is hij gehouden de andere partner financieel te compenseren, zodat partijen elk op hetzelfde niveau uitkomen.

Conclusie
Zoals gezegd, zijn de huwelijkse voorwaarden een onderwerp voor borrelpraat en dient per akte te worden bezien in hoeverre er bij echtscheiding iets verdeeld of verrekend moet worden. Lees de huwelijkse voorwaarden dus goed door, alvorens je je ‘veilig’ kunt wanen in het geval van een echtscheiding, al snappen wij best dat huwelijkse voorwaarden doorgaans zo leesbaar nog niet zijn.

Mocht u in een echtscheidingssituatie zitten, zijn huwelijkse voorwaarden van toepassing en vindt u het lastig de inhoud van de huwelijkse voorwaarden te doorgronden, neem dan gerust contact op met een van onze advocaten voor een check. Vanzelfsprekend kunt u ook contact met ons opnemen als er geen huwelijkse voorwaarden van toepassing zijn, maar u tot een echtscheiding wenst te komen.